Epidemie i pandemie w Polsce i na świecie - krótka historia

Krótka historia pandemii i epidemii w Polsce i na świecie

Pandemia (gr. πανδημία pan „wszyscy”, demos „lud”) - nazwa epidemii o szczególnie dużych rozmiarach, na dużym obszarze, obejmującej kraje, a nawet kontynenty. 

Epidemia (gr. επιδημία: επι: epi „na”, δήμος: demos „ludzie”) - występowanie w określonym czasie i na określonym terenie przypadków zachorowań lub innych zjawisk związanych ze zdrowiem w liczbie większej niż oczekiwana. Epidemie o niewielkiej liczbie przypadków zachorowań ograniczone do określonego obszaru i czasu określa się terminem ognisko epidemiczne. W języku potocznym wyraz „epidemia” funkcjonuje często jako synonim masowych zachorowań wywołanych chorobami zakaźnymi.

Krótka historia pandemii i epidemii

Od zarania dziejów pandemie i epidemie zwane "zarazami" towarzyszą ludzkości i były przykrym elementem codzienności w minionych latach. W wieku XIX i XX gwałtowny rozwój medycyny przyczynił się do ich opanowania tak, że stały się zjawiskiem rzadkim, ale bardzo dotkliwym dla społeczeństwa, gdy wybuchały. Najbardziej znaną do tej pory pandemią była dżuma (tak zwana "czarna śmierć") z połowy XIV wieku, która zabiła prawie 1/3 mieszkańców ówczesnego świata. 

W przypadku pandemii czynnik chorobotwórczy musi być całkiem nowy (jak na przykład nowa mutacja wirusa), lub pojawić się wtedy, gdy odporność uzyskana przez całą populację wskutek poprzedniej pandemii już wygaśnie. Może to trwać przez kolejne pokolenia. Czynnik chorobotwórczy (np. wirus) musi się przenosić łatwo drogą powietrzno-kropelkową, i dawać ciężkie objawy, ale nie zabija chorego w większości przypadków, tylko pozwala mu żyć, przemieszczać się i zarażać kolejne osoby, a nawet zwierzęta. 

Prawie wszystkie pandemiczne choroby miały swój początek w Chinach, Mongolii i w południowych częściach Rosji - między Ałtajem i Kaukazem. Historycznie możemy to odnieść do inwazji Mongolskiej, która do nas pandemię przywlokła i za każdym razem, gdy wybuchała pandemia czy epidemia - była przywieziona z tamtych terenów przez kupców czy też podróżujących ludzi. W południowo-wschodniej Azji panują idealne warunki do mutowania i namnażania się drobnoustrojów chorobotwórczych, bo są tam największe i najstarsze na świecie skupiska ludzi i wielkie hodowle zwierząt gospodarczych. Drobnoustroje  chorób zwierzęcych (bakterie, wirusy, glony, pierwotniaki oraz niektóre grzyby), miały więc najwięcej czasu i okazji, aby zmutować do postaci niebezpiecznej dla człowieka. Nie każda, nawet bardzo ciężka choroba zakaźna ma jednak potencjał pandemiczny - na przykład wciąż toczy się dyskusja, czy występującą na całym świecie HIV/AIDS można uznać za pandemię.

Co sprzyja rozwojowi pandemii

• niska śmiertelność zakażonych osób - wirus dba o swoich nosicieli i ci zdrowieją
• wysoka zaraźliwość - drogą kropelkową (i nie tylko) nosiciele zarażają innych
• długi okres zaraźliwości, w tym zaraźliwość w okresie bezobjawowego przebiegu choroby
• brak naturalnej odporności - biologiczny czynnik chorobotwórczy lub jego szczep nie występował od dawna, albo nie występował nigdy przedtem - jest nowy i choroba nie niszczy swoich nowych nosicieli  
• niegroźne objawy sprzyjają zlekceważeniu choroby, a więc nie przestrzega się obostrzeń nałożonych przez państwo

Węgiel - polskie czarne złoto biżuteria z węgla

 Węgiel - polskie czarne złoto

Węgiel od zawsze jest symbolem Śląska  i nazywany jest naszym czarnym złotem, albo czarnym diamentem. Mimo iż zamyka się kopalnie węgla, to każdy wie, że kryjący się głęboko pod powierzchnią ziemi węgiel jest naszym skarbem narodowym i to nie tylko na opał. Śląskie firmy produkujące biżuterię - odkryły węgiel na nowo. Biżuteria wykonana przez trzy firmy mieszczące się na Śląsku - I COAL YOU, pracownię bro.Kat oraz QDIZAJN. Biżuteria firmy I Coal You nie tylko ładnie wygląda, ale też sprzedaje się na całym świecie i cieszy się szczególnym uznaniem u arabskich szejków, a nawet angielskiej księżnej. W ofercie firmy Odizajn są też śląskie koszulki, skarpetki, plakaty i torby. I chociaż uczono nas w szkole, że węgiel znajduje się w wielu produktach użytkowych, to wiele osób nie zdawało sobie sprawy jak bardzo jest uniwersalny i jak mało doceniany w życiu codziennym.

Właściciele firm jubilerskich zdają sobie sprawę, że aby zrobić coś z węgla, trzeba dużo się uczyć. I tak jak każdy materiał - poczuć, do czego się nadaje i co można z niego zrobić. Nigdy nie da się zrobić dwóch takich samych kawałków i choć struktura węgla jest taka sama, to zrobione z niego przedmioty mogą się bardzo różnić od siebie. Z węgla można wyprodukować piękną biżuterię: w ofercie są kolczyki, wisiorki, bransoletki, spinki do mankietów i inne cacka doskonale nadające się na różne okazje i prezenty.    

Do produkcji biżuterii najbardziej nadają się niewielkie bryłki węgla, bo z takimi najłatwiej można coś zrobić. Ale i te duże mające ok 40 cm długości i 20 szerokości są wykorzystywane po pokrojeniu ich na mniejsze części. Węgiel bywa twardy, ale można go rozdrabniać piłą tarczową do metalu. Już samo przecięcie bryły węgla odsłoni nam, co kryje się wewnątrz i może to być zabarwiony pirytem piękny kawałek, który mieni się złotymi refleksami. Następnie można taki kawałek oszlifować - jak diament - by nadać mu piękny kształt. Po umyciu i wypolerowaniu jest pięknym jubilerskim kamieniem. Jeśli porównamy węgiel do diamentu, który w skali twardości minerałów ma 10 punktów, to węgiel w tej skali tej ma tylko 2 punkty. Trzeba bardzo dużo cierpliwości i uwagi poświęcić na to, aby z tak miękkiego kawałka minerału zrobić węglowe cacko. Bywa, że gotowy już kamień pęka, albo rozsypuje się w pył i cała praca idzie na marne.