niedziela, 27 lutego 2022

Tadeusz Nalepa - Ojciec polskiego bluesa

Tadeusz Nalepa ur. 26 sierpnia 1943 w Zgłobniu, zm. 4 marca 2007 w Warszawie – polski kompozytor, gitarzysta, wokalista, grał na harmonijce i był autorem tekstów. Tadeusz Nalepa był jednym z najbardziej wpływowych artystów polskiej muzyki: łączył klasyczny blues z najbardziej aktualnymi prądami rocka. Wybitny gitarzysta, lider grup muzycznych i autor licznych przebojów - nieprzerwanie występował na scenie i nagrywał przez ponad 40 lat. Tadeusz Nalepa nazwany został Ojcem polskiego bluesa. Założyciel zespołu Blackout i Breakout. Jego kompozycje „Modlitwa", „Kiedy byłem małym chłopcem" czy „Rzeka dzieciństwa" to klasyka rocka.

Tadeusz Nalepa ukończył szkołę muzyczną w Rzeszowie w klasie skrzypiec, klarnetu i kontrabasu. Na II Festiwalu Młodych Talentów w Szczecinie w roku 1963 dostał wyróżnienie wraz z Mirą Kubasińską, wykonując "Let's Twist Again" Chubby'ego Checkera. Mira Kubasińska została  żoną Tadeusza Nalepy 9 stycznia 1964 roku w USC w Wałbrzychu.

W roku 1965 Nalepa wraz z żoną Mirą i Stanisławem Guzkiem (znanym jako Stan Borys) założył grupę Blackout i wraz z zespołem wykonywał standardy z repertuaru The Beatles i The Rolling Stones, a z czasem zaczął komponować muzykę do tekstów poety Bogdana Loebla. Pierwszy koncert zespołu odbył się 3 września 1965 r. w rzeszowskim klubie „Łącznościowiec”. Tadeusz Nalepa nagrał z tym zespołem płytę długogrającą Blackout oraz sześć mniejszych singli. Zespół istniał do końca roku 1967.

W 1968 roku założył grupę Breakout - uważaną za jedną z najważniejszych grup rockowych na polskiej scenie muzycznej. Grupa koncertowała bardzo intensywnie w Polsce i Europie Zachodniej, a największym przebojem, który przyniósł jej popularność na początku roku 1969 stała się piosenka "Gdybyś kochał, hej". W tym samym roku ukazał się album "Na drugim brzegu tęczy" przy współudziale Włodzimierza Nahornego. Pierwszy skład zespołu Breakout: lider Tadeusz Nalepa (gitara, harmonijka ustna i śpiew), charyzmatyczna wokalistka Mira Kubasińska, Krzysztof Dłutowski (organy) oraz Józef Hajdasz (perkusja). Choć skład zespołu zmieniał się bardzo często, grupa istniała 13 lat i wraz z nią Tadeusz Nalepa nagrał 10 płyt. Zakończył swą działalność w roku 1982.

Breakout koncertował w Polsce i w krajach demokracji ludowej i Europy Zachodniej. Płyty sprzedawały się w zawrotnym tempie, a każda zawierała utwory, które stawały się przebojami i docierały do pierwszych miejsc list przebojów. Ale członkowie zespołu byli też krytykowani za swój wygląd i "zachodnią" muzykę, a rozgłośnie radiowe miały zakaz emitowania ich utworów. Pierwsza ich płyta "Na drugim brzegu tęczy", wydana w 1969 roku, zawierała takie przeboje, jak "Poszłabym za tobą" i "Gdybyś kochał, hej" (pierwsze miejsce radiowej listy przebojów). Na zdjęciu: Tadeusz Nalepa z synem Piotrem


Poniżej kultowe nagranie Nalepy: "Kiedy byłem małym chłopcem"

 https://www.youtube.com/watch?v=lWXSUuosxtk&list=PLRm7CMrlXHQ_8xJO2LfNBrXlKnuVYZUQR&index=1

Druga płyta "70a" (1970) trzymała swój poziom, a utwory były bardziej wysublimowane – jak choćby "Piękno". Za jedną z najbardziej udanych płyt ocenia się trzeci krążek "Blues" (1971) – z nieśmiertelnym "Kiedy byłem małym chłopcem". Większość utworów z tej płyty stało się przebojami, a młodzi ludzie chodząc ulicami, obok zachodnich przebojów, nucili także przeboje Breakoutu: "Ona poszła inną drogą", "Oni zaraz przyjdą tu" czy "Pomaluj moje sny".

W tym samym roku grupa wydała odmienną, ale w niezapomnianym brzmieniu, płytę "Mira". Był to autorski album Miry Kubasińskiej z ogromnym ładunkiem uczuciowym, o delikatniejszym brzmieniu.   

W roku 1972 grupa Breakout wydaje album "Karate" - kolejny kultowy krążek z przebojami "Nocą puka ktoś", "Takie moje miasto jest" czy "Śliska dzisiaj droga". Płyta ta zostaje "złotą płytą", a zespół odnosi kolejny sukces. W 1973 pojawia się drugi autorski krążek Miry Kubasińskiej "Ogień" - ten już jest na wskroś rockowy i w brzmieniu i w wyrazie. Mimo kobiecej tematyki, ujętej bardzo po męsku, zachwyca brzmienie wyrazistego głosu Miry z ascetycznym akompaniamentem gitary Nalepy. Pomiędzy "Nie zapalaj światła" i "Liście zabrał wiatr" wybrzmiewa kapitalna, ponad dwunastominutowa etiuda Nalepy: "Wielki ogień".  

W późniejszych latach Breakout wydał jeszcze cztery płyty. Wszystkie ciekawe, rockowe w brzmieniu i bluesowe w charakterze. W 1982 Tadeusz Nalepa - lider i twórca zespołu zdecydował się rozpocząć karierę solową. Grupa wiele razy reaktywowała się na koncerty okolicznościowe, które cieszyły się ogromnym zainteresowaniem publiczności. Występy zespołu zawsze były przepełnione bluesem i uczuciami. 

Solowy debiut Tadeusza Nalepy

W 1982 Nalepa zadebiutował jako solista występując w Hali „Gwardii” w Warszawie na koncercie „Rock-Blok”. Stworzył nowy zespół, którego członkowie grali w późniejszych popularnych zespołach jak: Maanam, Oddział Zamknięty, Lady Pank i TSA. W 1982 nagrał płytę dla Izabeli Trojanowskiej. W 1983 tworzył się regularny skład grupy współtowarzyszącej, w jej skład weszli: Tadeusz Nalepa, Ryszard Olesiński (gitara), Andrzej Nowak (gitara), Bogdan Kowalewski (gitara basowa), Marek Surzyn (perkusja). W tym składzie grał do 1983. 

25 maja 1985 roku Tadeusz Nalepa reaktywował zespół Breakout z okazji dwudziestolecia swojej działalności scenicznej. Nagrywając kolejne albumy z różnymi muzykami towarzyszącymi ogromnie wzbogacił swoją muzykę blues-rock dodając elementy jazzu, funku i muzyki etnicznej. 

W 1986 czasopismo muzyczne „Jazz Forum” przyznało Tadeuszowi Nalepie tytuł najlepszego polskiego muzyka, kompozytora i gitarzysty. Wraz z innymi laureatami tego plebiscytu wziął udział w koncertach Blues/Rock Top '86. Nawiązał owocną współpracę i nagrywał kolejne albumy z innymi muzykami i zespołami. Z zespołem Dżem nagrał płytę "Numero Uno". Grupa Dżem - stała się najbardziej znaczącą, wręcz kultową, grupą bluesową młodszego pokolenia. 

W 1988 po występach za granicą, wydał podwójny album To mój blues, zawierający nagrania z lat 1982–1988. Od 1993 występował z formacją Nalepa-Breakout i z tym zespołem nagrał płytę "Jesteś w piekle". W tym samym roku został laureatem nagrody im. Marii Jurkowskiej, przyznawanej przez Program III Polskiego Radia.

Kolejne płyty – jako Tadeusz Nalepa – nagrywał z różnymi składami. Ostatnią jest płyta DVD (jedyna w dyskografii Tadeusza Nalepy) z 2006 roku w 60 urodziny z zapisem koncertu, który odbył się 22 listopada 2003 roku w Rzeszowie, w Hali Podpromie. Płyta została także wydana w rozszerzonej edycji jako DVD+CD.

Tadeusz Nalepa ostatnie trzy lata swojego życia grał ze szczecińską grupą Free Blues Band Andrzeja Malcherka, w tym składzie zagrali ostatni koncert w życiu artysty: 12 sierpnia 2006 w Trzyńcu w Czechach. W ostatnich latach życia poważnie chorował. Między innymi ze względu na niewydolność nerek był dializowany, a w 1992 miał przeszczepioną nerkę. Zmarł 4 marca 2007 w wyniku ciężkiej choroby nerek.

Tadeusz Nalepa został pochowany dnia 12 marca 2007 na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 23 wprost-1-5). W pogrzebie artysty uczestniczyła rodzina, licznie przybyli fani i przyjaciele m.in. Dariusz Kozakiewicz, Józef Skrzek, Bogdan Kowalewski, Marek Gaszyński, Grzegorz Markowski, Izabela Trojanowska, Janusz Panasewicz, Robert Chojnacki, Ireneusz Dudek, Jerzy Styczyński, Marek Sierocki, Sławek Wierzcholski, Mariusz Wilczyński.

Jego synem z małżeństwa z Mirą Kubasińską jest gitarzysta Piotr Nalepa. Drugą żoną Nalepy od 1989 roku była Grażyna Dramowicz, występująca wspólnie z nim w jego projektach solowych od 1993. 

Ku pamięci...

19 czerwca 2007 odbył się w Rzeszowie Breakout Festiwal poświęcony pamięci Miry Kubasińskiej i Tadeusza Nalepy. Od 2014 odbywa się tam festiwal Breakout Days. Ma na celu upamiętniać twórczość oraz osobę Tadeusza Nalepy, promować ją wśród mieszkańców Rzeszowa, angażując młodych twórców inspirujących się zespołem Breakout. Nalepa mieszkał w Józefowie, gdzie organizowany jest festiwal „Lep na Bluesa”.

W 2007 wydano zapis koncertu z festiwalu Rawa Blues 1987 zarejestrowanego 19 września 1987. Na płycie znalazły się także dwa utwory zarejestrowane podczas koncertu w Katowicach 29 lipca 1995. W obydwu koncertach Tadeuszowi Nalepie towarzyszył zespół Dżem.

W 2008 wydana została płyta W hołdzie Tadeuszowi Nalepie, zawierająca 13 utworów. Autorem projektu jest Jan Borysewicz, razem z którym wystąpili m.in. Piotr Nalepa z zespołem Nie-bo, Paweł Kukiz, Leszek Cichoński, Jerzy Styczyński, Andrzej Nowak, Maciej Balcar, Dariusz Kozakiewicz, Marek Raduli, Maciej Silski, Piotr Cugowski, Marek „Georgia” Pieczara.

Na zdjęciu: Pomnik Tadeusza Nalepy w Rzeszowie

Na 10 rocznicę śmierci Bogdan Loebl napisał nowy tekst – „Błękitne łzy". Muzykę skomponował Krzysztof Dżawor Jaworski. Śpiewać miał Marek Piekarczyk:

Błękitne łzy


Polski blues błękitne roni łzy
nie zabrałeś swego bluesa stąd
czy Ty tam po drugiej stronie wiesz
że Twój blues tu jak bezpański pies

że Twój blues tu jak bezpański pies
że Twój blues tu jak bezpański pies
polski blues bez ojca teraz tu
polski blues ojczymów ma tu stu

kiedy Ty grasz z aniołami tam
Twój blues jest tu z nami całkiem sam
Twój blues jest tu z nami całkiem sam
Twój blues jest tu z nami całkiem sam

jak Ci tam smakuje rajski chleb
jak Ci tam na rajskich łąkach jest
czy kołysze Twoje serce blues
rajski blues bez soli ludzkich łez

rajski blues bez soli ludzkich łez
rajski blues bez soli ludzkich łez
idziesz lecz dróg nie ubywa Ci
zimny wiatr Twą twarz kamienną tnie

martwy blues w gitarze martwej Twej
może Bóg w jej struny duszę tchnie
może Bóg w jej struny duszę tchnie
może Bóg w jej struny duszę tchnie.

Dyskografia

Blackout

Albumy studyjne

1967 Blackout

Albumy kompilacyjne

  • 1968 Blackout / No To Co
  • 1970 Zaśpiewaj z nami – IV Krajowy Zjazd ZMW
  • 1991 Złote lata polskiego beatu 1966 vol. 1
  • 1991 Złote lata polskiego beatu 1966 vol. 2
  • 1991 Stan Borys: The best of Stan Borys
  • 1994 Blackout 2
  • 1997 Blackout, Breakout i Mira Kubasińska – Gold
  • 2003 Studnia bez wody

Breakout

Albumy studyjne

  • 1969 Na drugim brzegu tęczy
  • 1970 70a
  • 1971 Blues
  • 1971 Mira
  • 1972 Karate
  • 1973 Ogień
  • 1974 Kamienie
  • 1976 NOL
  • 1979 ZOL
  • 1980 Żagiel Ziemi

Albumy kompilacyjne

  • 1991 Bluesbreakout 1971–72 (Tadeusz Nalepa)
  • 1995 Ballady
  • 1996 Breakout 69/70
  • 1997 Blackout, Breakout i Mira Kubasińska – Gold
  • 1997 Mira / Ogień
  • 1998 Złote przeboje
  • 1999 Największe przeboje 2CD – Na drugim brzegi tęczy, Blues, Karate (seria Złote lata sześćdziesiąte), Fraza Records
  • 2000 Breakout vol. 1 – Blues / Ogień
  • 2000 Breakout vol. 2 – Karate / Na drugim brzegu tęczy
  • 2000 Poszłabym za tobą
  • 2001 Oni zaraz przyjdą tu
  • 2011 Poszłabym za tobą

Pod własnym nazwiskiem

Albumy studyjne

  • 1987 Sen szaleńca
  • 1988 Numero Uno (jako Tadeusz Nalepa + Dżem)
  • 1991 Absolutnie
  • 1993 Pożegnalny cyrk (płyta Izabeli Trojanowskiej nagrana w 1982)
  • 1994 Jesteś w piekle (jako Nalepa Breakout)
  • 1995 Najstarszy zawód świata
  • 1996 Flamenco i blues
  • 1999 Zerwany film 
  • 2002 Sumienie

Albumy koncertowe

  • 1985 Tadeusz Nalepa (w boksie 1982–2002 jako Poznań – Giełda Live)
  • 1985 Tadeusz Nalepa promotion After Blues
  • 1986 Live 1986
  • 2006 60 urodziny

Albumy kompilacyjne

  • 1989 To mój blues
  • 1991 To mój blues vol. 1 1979–1985
  • 1991 To mój blues vol. 2 1987–1988
  • 2001 Dbaj o miłość

Wideografia

  • 2006 60 urodziny (koncert)
  • 2007 Rawa Blues 1987 (koncert)
  • 2006 1982–2002 (boks 13 CD: Poznań – Giełda Live, Live 1986, Sen szaleńca, Numero Uno, To mój blues (1) i (2), Śmierć dziecioroba, Absolutnie, Jesteś w piekle, Najstarszy zawód świata, Flamenco i blues, Zerwany film, Sumienie)

Gościnnie

  • 1985 Blues Forever Leszek Winder
  • 1995 List do R. na 12 głosów, vol.2 Dżem
  • 1997 Być wolnym Tic Tac TIC-001-3-97CD
  • utwór „Co mogę jeszcze dać”
  • 1999 SBB i przyjaciele – Na żywo w Kongresowej SBB
  • 1999 SBB w filharmonii: akt 2 SBB

Muzyka filmowa

  • 1979 Justyna
  • 1991 Śmierć dziecioroba
  • 2019 Zabij to i wyjedź z tego miasta

Filmografia

Historia polskiego rocka (2008, film dokumentalny, reżyseria: Leszek Gnoiński, Wojciech Słota)

Odznaczenia i nagrody

  1. Nagroda za muzykę do filmu Śmierć dziecioroba na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych 1991
  2. Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2003)
  3. Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2005)
  4. Polska Nagroda Filmowa Orzeł 2021 za muzykę do filmu Zabij to i wyjedź z tego miasta

© Wszelkie prawa do publikacji zastrzeżone przez: polska-refleksje@blogspot.com


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz